Weet u hoe sociale huurwoningen worden verdeeld?
Er zijn natuurlijk veel te weinig sociale huurwoningen. Daarom is het belangrijk om huizen die vrijkomen eerlijk te verdelen. Maar hoe gebeurt dat eigenlijk? En wat is de rol van de SHOW?
Elke gemeente mag haar eigen regels maken over de verdeling van huurwoningen. Dat is geregeld in de Huisvestingswet. Normaal gesproken krijgt iemand die het langst staat ingeschreven als eerste een woning.
Maar vaak krijgen bepaalde woningzoekenden voorrang. Dat mag op basis van het type woning of door een bepaalde situatie waardoor iemand met spoed een huis nodig heeft. Ook mogen bepaalde groepen voorrang krijgen.
Type woning
Allereerst kan een bepaald type woning apart gehouden worden. Zo worden zorgwoningen toegewezen aan mensen die hulp nodig hebben. Ook zijn er bijvoorbeeld appartementen die speciaal voor jongeren bedoeld zijn, met vaak ook een lagere huurprijs.
Verder zijn er speciale situaties waarin mensen met spoed voorrang krijgen. Bijvoorbeeld om een medische reden, scheiding, dreigende dakloosheid of als hun huis gesloopt wordt. Deze mensen moeten een urgentieverklaring hebben. Die aanvraag wordt beoordeeld door een speciale commissie.
Bepaalde groepen
Daarnaast mag een gemeente bepaalde groepen voorrang geven. Zo mag de helft van de huizen worden toegewezen aan mensen die een band hebben met de gemeente, omdat zij er bijvoorbeeld werken.
Ook mensen met een belangrijk beroep, zoals politieagenten of verpleegkundigen, krijgen soms voorrang. Dat geldt ook voor mantelzorgers, zodat zij in de buurt kunnen wonen van iemand die hun hulp nodig heeft.
Uitstromers
Mensen die uit een instelling komen, krijgen ook vaak voorrang. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om een ggz-instelling of een daklozenopvang. Deze groep wordt vaak ‘uitstromers’ genoemd.
Vaak maken gemeenten ook regels over statushouders. Dat zijn asielzoekers die in Nederland mogen blijven. Bijvoorbeeld omdat er oorlog is in hun eigen land. Of omdat zij worden vervolgd om hun geloof. Gemeenten zijn nu verplicht om statushouders een huis te geven. Van alle sociale huurwoningen in Nederland gaat in de praktijk ongeveer 6 tot 8 procent naar statushouders.
Regels op papier
Er zijn dus heel veel redenen waardoor mensen voorrang mogen krijgen. Meestal worden alle regels door een gemeente op papier gezet in een zogeheten huisvestingsverordening. De SHOW praat op dit moment mee over een huisvestingsverordening in de regio Noord-Veluwe. Dat zijn de gemeenten Elburg, Ermelo, Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek en Putten.
Ook Amersfoort en Woudenberg hebben zo’n huisvestingsverordening. In die gemeenten praten we daarover indirect mee door de zogeheten prestatieafspraken. Dat zijn de afspraken die elk jaar worden gemaakt tussen een gemeente, woningcorporatie en huurdersorganisatie.
Wat wil de SHOW?
De SHOW wil zorgen dat gewone woningzoekenden ook nog kans maken op een woning. Wij houden dat goed in de gaten. Zo hebben wij met andere huurdersorganisaties in Amersfoort een onderzoek laten doen naar de kansen van gewone woningzoekenden in die stad. Daaruit bleek dat hun kans op een woning in 2021 nog rond het landelijk gemiddelde lag. Een kwart van de huurwoningen ging naar speciale doelgroepen.
Daarnaast willen wij voorkomen dat door voorrangsregels de woningmarkt verder op slot gaat. Daarom steunen wij experimenten die de doorstroming juist verbeteren. In Woudenberg en Amersfoort krijgen mensen bijvoorbeeld voorrang als zij van een sociale huurwoning naar een duurdere woning verhuizen. Dat geldt ook voor mensen die een eengezinswoning vrijmaken. Ook vinden wij dat eengezinswoningen naar gezinnen moeten gaan en grotere huizen naar grotere gezinnen.
Draagkracht
Verder willen wij rekening houden met de draagkracht van een wijk. Tegenwoordig mag de leefbaarheid ook meespelen bij regels over de verdeling. Te veel statushouders en doorstromers in dezelfde buurt kunnen ervoor zorgen dat anderen zich daar niet meer prettig voelen.
Ook willen wij voorzichtig zijn met strafmaatregelen voor het weigeren van aangeboden woningen. Dat kost tijd en zorgt voor veel administratie. Tot slot willen wij dat huurders die urgentie aanvragen duidelijk weten waar ze aan toe zijn, wat hun kansen zijn en welke documenten ze moeten inleveren. Ze moeten ook weten wanneer ze een reactie kunnen verwachten.
Nieuwe woningen
Maar het belangrijkste blijft dat er nieuwe woningen worden gebouwd. Dan worden de regels van een huisvestingsverordening minder belangrijk. Daarom maken wij prestatieafspraken met gemeenten en Omnia Wonen over nieuwbouw, zoals in Amersfoort, Harderwijk, Nunspeet, Oldebroek en Woudenberg.