Woonkieskompas

Kiezers vinden wonen het belangrijkste onderwerp voor de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober. Als huurdersorganisatie geven wij natuurlijk geen stemadvies. Gelukkig is er het Woonkieskompas. Daarmee kunt u zien welke partij het beste bij u past op het gebied van wonen.

Hieronder geven wij wat extra informatie voor huurders van Omnia Wonen over onderwerpen uit het Woonkieskompas.

Meer sociale huur?

Dat er nieuwe woningen bij moeten komen vindt eigenlijk iedereen. Maar wat voor huizen? Wilt u meer sociale huurwoningen of meer koopwoningen? Over wat uiteindelijk beter is voor huurders, wordt verschillend gedacht.

Als er meer sociale huurwoningen worden gebouwd, zullen de wachtlijsten voor sociale huur meteen dalen. Maar er zijn ook partijen die stellen dat er juist meer koopwoningen moeten komen. Dan kunnen huurders met hogere inkomens verhuizen naar een koopwoning en laten zij dus weer een huurwoning achter. Daarnaast zijn de kosten van nieuwbouwprojecten misschien beter terug te verdienen als een groot deel uit koopwoningen bestaat.

Op dit moment geldt landelijk de regel dat minstens 30 procent van alle nieuwbouw sociale huur moet zijn. Toch neemt het aandeel sociale huur al jaren af. Eind jaren tachtig bestond 40 procent van alle woningen uit sociale huur. Tegenwoordig is dat 28 procent.

Stikstof

Of u nu vindt dat de uitstoot van stikstof moet dalen of dat de regels onzin zijn: feit is dat er wel snel iets moet gebeuren. Dat geldt vooral voor huurders rond de Veluwe. Want daar lukt het soms niet om vergunningen te krijgen voor het bouwen van nieuwe huizen, bijvoorbeeld in Harderwijk en Elburg.

Ook is het hierdoor soms lastig om het overvolle stroomnet te verbeteren. Daar schreven wij eerder al over. Soms kunnen nieuwe huizen niet op het stroomnet aangesloten worden. Ook is er meer kans op stroomstoringen.

Belasting voor woningcorporaties

Woningcorporaties betalen nu winstbelasting, terwijl zij niet uit zijn op het maken van winst. Corporaties moeten zorgen voor voldoende betaalbare huurwoningen. Als de belasting voor corporaties wordt afgeschaft hebben zij meer geld om te bouwen en de huur betaalbaar te houden.

Eerlijke verdeling

Wij zien dat het vooral voor starters heel moeilijk is om aan een huurwoning te komen. Doorstromers maken veel meer kans, doordat zij meestal het langste staan ingeschreven. Over de wachtlijsten hebben wij een aparte pagina.

Vaak horen wij de opmerking dat bijna alle huurwoningen naar statushouders gaan. Dat is niet het geval. De meeste huurwoningen gaan naar gewone woningzoekenden. In een huisvestingsverordening wordt gewoonlijk een maximum afgesproken voor alle mensen met voorrang. Als huurdersorganisatie zetten wij ons in voor een eerlijke verdeling.

Van de 100 sociale huurwoningen gaan er in een jaar gemiddeld 7 naar een statushouder. Soms zijn dat er meer als er het jaar daarvoor minder woningen naar statushouders zijn gegaan. In Nunspeet gingen een paar jaar geleden bijvoorbeeld 15 van de 120 huurwoningen naar statushouders om achterstanden in te lopen. In Harderwijk was dat in 2023 een keer 40 van de 290 huurwoningen. Dat is dus hoger dan normaal.

Hypotheekrenteaftrek

Op het eerste gezicht heeft de hypotheekrenteaftrek niets met huurders te maken. Want die geldt tenslotte alleen voor mensen met een koophuis. Maar de hypotheekrenteaftrek kost de overheid elk jaar zo’n 11 miljard euro. Dat betalen wij dus met elkaar. Zo betalen huurders mee aan het belastingvoordeel van mensen met een koophuis.

Denkt u weleens aan het kopen van een huis? De meeste deskundigen menen dat de hypotheekrenteaftrek zorgt voor duurdere huizen. Een huurder die een huis wil kopen hoeft dus minder te lenen als de hypotheekrenteaftrek verder wordt afgeschaft.

Uitkering bij woningdelen

Het aantal mensen dat alleen woont neemt al jaren harder toe dan het aantal huizen dat gebouwd wordt. Daarom denken sommige deskundigen dat het belangrijk is om aan te moedigen dat mensen een woning delen met hun partner of met anderen. Bijvoorbeeld door een uitkering niet te verlagen als iemand een huishouden deelt of gaat samenwonen.

Werken de plannen wel?

Het onafhankelijke CPB heeft plannen van politieke partijen met elkaar vergeleken. Niet alle partijen wilden daaraan meedoen. Het CPB rekende uit hoeveel huizen erbij komen door alle plannen. U kunt dat terugvinden in de samenvatting op pagina 5 van deze pdf.

Bij drie partijen stijgt het aantal woningen het meest. Dat zijn GroenLinks-PvdA, D66 en ChristenUnie. Bij GroenLinks-PvdA gaat het vooral om huurwoningen van een woningcorporatie. Bij CDA, VVD, Volt en NSC stijgt het aantal woningen wel, maar minder sterk. De plannen van JA21, BBB en SGP zorgen niet voor meer huizen.

Het Woonkieskompas vindt u hier.